ÇÖREK OTU 


Çörek Otunun Kadim Kültürümüzdeki ve Dünya Kültürlerindeki Yeri: 


Çörek otu geleneksel mutfağımızın bir parçasıdır. Küçükken okunmuş bir tutam çörek otu tohumunu dilimizin altına koyar, ceplerimize bir tutam çörek otu tohumu atar veya içi çörek otu tohumu dolu minik bir muskayı çengelli iğne ile omzumuza tuttururlardı. 


Kadim Türk-İslam kültüründe çörek otuna “bereket tohumu” adı verilmiştir. Tıbb-ı Nebevi’de (Peygamber Tıbbı’nda) ve İbn-i Sina’nın yazdığı Tıbbın Kanunu isimli kitapta çörek otuna geniş yer verilmektedir. Ebû Hüreyre’nin (r.a.) aktardığı bir hadis-i şerife göre Hz. Muhammed (SAV) “Ölüm hariç, hiçbir dert yoktur ki, çörek otunda ona karşı bir şifa olmasın,” buyurmuştur (Buhari, Tıb 7/12 ve Müslim, Selâm 29, hadis no: 2215).


Hristiyan geleneğinde, çörek otu, Eski Ahit’te adı geçen bitkilerden biridir (Isaiah 28:25). 


Antik Mısır’da, Mısır Firavunu Tutankamun’un mezarında, sonsuz öte hayatta kullanması için bir şişe içerisinde çörek otu yağı sunulmuştur.

Pers-Arap ve Hint kültürlerinde; Güney Asya ve Orta Asya geleneksel Pers-Arap tıbbı Unani’de (veya Yunani’de) ve Hint alt kıtası kökenli Ayuverda’da çörek otunun geniş kullanımı vardır. 


Çörek Otu Bitkisinin Yapısı:

Çörek otu (Nigella sativa), susuz tarım ile yetişen, 20-90 cm boyuna varan yıllık bir bitkidir. 5-10 yapraklı hassas çiçekleri beyaz, sarı, pembe, açık mavi veya açık mor renktedir. Çörek otu meyve kapsülleri, 3-7 folikül içerir ve bu foliküller tohum doludur.


(A) Çörek otu (Nigella sativa) bitkisi, (B) Çiçek, (C) Meyve kapsülü, (D) Tohumlar

Görsel: Kazmi, Abeer & Khan, Mubarak & Ali, Huma & Dilshad, Erum. (2019). “Biotechnological approaches for production of bioactive secondary metabolites in Nigella sativa: An up-to-date review”. International Journal of Innovation Science. 


Çörek Otunun Sağlığa Faydaları:


Aşağıdaki bilgiler, ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (National Institutes of Health, NIH) PUBMED veritabanında yer alan uluslararası hakemli dergilerden Journal of Ethnopharmacology’de yayımlanmış aşağıdaki literatür taraması bilimsel makaleden alınmıştır: 

Gholamnezhad, Zahra et al. “Preclinical and clinical effects of Nigella sativa and its constituent, thymoquinone: A review.” Journal of ethnopharmacology vol. 190 (2016): 372-86.  Makaleyi görmek için lütfen tıklayın. 


Tablo 1: Enflamasyon önleyici ve immunomodülatör etkisi (Bağışıklık sistemini etkileyerek immun sistem üzerinde uyarıcı veya baskılayıcı etki gösteren veya bu sistem üzerinde regüle edici özelliğe sahip)

Enflamasyon önleyici

• Romatoid artrit tedavisinde eklem iltihabı tedavisinde 

• Kan hücre sayısını artırıcı


İmmunomodülatör etkisi

• Alerjik rinit, bronşit astım (Burun ve geniz akıntısını, kaşıntıyı ve hapşırığı azalttığı görülmüştür).

• Atopik egzama (eldeki egzamanın gözle görülür şekilde iyileşmesine yardımcı olmuştur).

• Vitilogo (6 ay boyunca günde 2 defa lezyon üzerine uygulamasının lezyonun boyutlarını küçülttüğü görülmüştür).



Tablo 2: Tümör önleyici etki

• Akciğer kanseri

• Göğüs kanseri hücreleri 

• Kolon kanseri hücreleri

• Osteosarkom (bir tür kemik tümörü)

• Serviks kanseri tümörleri



Tablo 3: Antidiyabetik, yüksek lipidemiyi önleyici ve hepatoprotektif (karaciğeri koruyucu)

• Tip 2 diyabet 

• Metabolik sendrom

• Yüksek lipidemi 

• Yüksek kolestrol

• Kadınlarda menopoz öncesi be menopoz süresince 

• Kadınlarda kilo problemi 

• Sedef hastalığı kaynaklı dislipidemi (kandaki yağ, kolesterol ve diğer lipid türlerinin anormal seviyelerde olması)

• Karaciğer mikrozomu

• Metotreksat (otoimmün hastalıklarını baskılayıcı)



Tablo 4: Nörolojik sistem, kal damar sağlığı destekleyici, solunum yolları hastalıkları ve kısırlık tedavisinde.

• Yaşlılarda nöropsikolojik sağlığı destekleyici 

• Çocuklarda inatçı epilepsi

• Yetişkinlerde yüksek tansiyon

• Hafif astımlı çocuklarda 

• Astım hastası yetişkinlerde

• Kimyasal savaş mağdurlarında 

• İnfertilite / kısırlık tedavisi gören erkeklerde