ÖLMEZ ÇİÇEK 

Latince: Helichrysum italicum (Roth) g. Don veya Helichrysum angustifolium (Lam.) DC

Ölmez çiçek, Asteraceae ailesinden çalı tipi bir bitkidir. USDA 7-10 bölgelerinde kurak, taşlık tepe ve yamaçlarda yetişir. Hafif kumlu, orta tınlı, iyi drenajlı toprağı sever. Toprağın PH’ı hafif asitli, nötr veya hafif alkali olmalıdır. Gün boyu güneş görmelidir. Kuraklığa, dona ve güçlü rüzgarlara dayanıklıdır. Ancak aşırı yağışa ve neme dayanıklı değildir. Odunsu, güçlü köklere sahiptir. Yetişkin bir ölmez çiçek bitkisi 60-70 cm boya ve 100 cm genişliğe sahiptir. Küçükbaş ve büyükbaş hayvan ile domuz ölmez çiçeği yemez. [1] 

Ölmez çiçek bitkisinin çiçekleri canlı sarı renktedir. Helichrysum italicum ismini Yunanca’da güneş anlamına gelen “helios” (güneş) ve “altın” anlamına gelen “chryos” kelimelerinden almıştır. [2] Çiçekleri Haziran’da açılır ve yaylaları altın sarısı renge büründürür. Haziran ayı içerisinde taç yapraklar tam olarak açılmadan hasat edilmelidir. Çiçekleri kesildikten sonra topraksız ve susuz bir şekilde canlı görünümünü uzun yıllar boyunca korur. “Ölmez” adını da bundan alır. Çiçekleri odunsu, baharatlı, körimsi yoğun bir kokuya sahiptir. Ölmez çiçek uçucu yağı ve hidrosolü bitkinin yeşil dallarından ve sarı çiçeklerinden elde edilir. 

Ölmez çiçeğin M.Ö. 3-2. yüzyıllardan bu yana antik Yunanlı şifacılar tarafından kullanıldığı yazılı kaynaklarda tespit edilmiştir. [3] Geleneksel olarak ölmez çiçek, solunum yolu rahatsızlıklarının, sindirim sistemi rahatsızlıklarının, safra ve mesane rahatsızlıklarının, cilt iltihaplarının ve yaraların, alerjilerin, soğuk algınlığının, öksürüğün ve uykusuzluğun tedavisinde kullanılagelmiştir. [4]

Ölmez çiçeğin, odunsu, toprağımsı, körimsi, balımsı, tütsülü, güçlü ve derin bir kokusu vardır. 

Ölmez çiçek bitkisinin uçucu yağının önümüzdeki yıllarda dermokozmetik ve ilaç sektörlerinde yaygın kullanıma sahip olacağı ve üreticilerine yüksek kazanç sağlayacağı öngörüldüğü için bu bitkiye “Akdeniz Altını” [5] veya “Akdeniz’in Uyuyan Devi” [6] adı verilmektedir.


KLİNİK DENEY RAPORLARINA GÖRE ÖLMEZ ÇİÇEĞİN SAĞLIĞA FAYDALARI

Ölmez çiçek, hemoraji nedeniyle kanamayı ve kan pıhtılaşmasını önleyici etkiye sahiptir. Örneğin; beyin kanamasından sonra beyinde oluşan kan pıhtısını veya kan birikimini önlemeye yardımcı olabileceği tespit edilmiştir.[7] [8]   

Ölmez çiçek detoks etkisine sahiptir. Karaciğer, safra kesesi, böbrekler, dalak ve pankreas gibi organları toksinlerden arındırmaya yardımcı olur. [9] 

Ölmez çiçek güçlü bir antioksidan ve antienflamatuar karaktere sahiptir. Hücresel hasarın önlenmesini veya yavaşlatılmasını destekler, kolajen sentezini artırır. Bu özellikleri ile son yıllarda dermokozmetik ve ilaç sektörlerinin göz bebeği haline gelmiştir. Ölmez çiçek ciltteki yara izlerini, ince kırışıklıkları ve yaşlanma lekelerini onarma gücüne sahiptir. Süper hücre yenileme özelliği sayesinde “sıvı dikiş” olarak kullanılabilmektedir. [10] Hücre oluşumunu desteklemesi ve hızlandırması sayesinde yara onarıcı görevi görür. [11] Ciltte oluşan alerji, akne, egzama, rosacea (gül hastalığı), deri döküntüsü, sedef, yara ve lekelerin iyileşmesine yardımcı olur. [12] 

Yapılan klinik deneyler sonucunda, eksizyonel yara (lezyonun çıkarıldığı yara) bulunan cilt üzerine klorojenik asit uygulandığında yara iyileşmesinin hızlandığı görülmüştür. [13]  Cilt üzerinde oluşan büyük ve ciddi yaralarda, profesyonel yardım almak mümkün değilse, yara üstü ölmez çiçek uçucu yağı ile kapatılarak iyileşme sağlanabilir. [14] Bu özelliği ile diyabet ve yatak yaraları gibi inatçı yaraların onarılması için cilt üzerine uygulanabilir. Yapılan klinik deneyler, ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan arzanol (bir tür floroglusinol α-piron) etken maddesinin, hücrelerde bozunmaya neden olan oksidatif stresi önlemeye yardımcı olduğunu göstermiştir. (Tıp dilinde ifade etmek gerekirse, arzanol, oksidadif stres nedeniyle oluşan lipid peroksidasyonu yani yağların yükseltgenmesi sonucu bozulmasını önlemeye yardımcı olmaktadır). [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23]  Ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan klorojenik asit, cildinizdeki nemi korur, cildin onarılması ve pürüzsüz kalması için gerekli yapı taşlarını sağlar. Hücre yenileme ve nemlendirme özelliği sayesinde, yeni hücre oluşumunu destekler, zarar görmüş ve yıpranmış cildin onarılmasına yardımcı olur; cildin elastikiyetini artırır ve çatlak ve yarıkların görünürlüğünü azaltır.

Ölmez çiçek antimikrobiyal ve antibakteriyel karaktere sahiptir. Yapılan klinik çalışmalar, ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan flanoidlerin özellikle ciltte ve yumuşak dokuda iltihaplı sivilceye, apseye, çıbana, selülite, kan dolaşımı enfeksiyonlarına, zatürreye, kemik ve eklem enfeksiyonlarına sebep olan Staphylococcus aureus bakterisine karşı etkili olduğu sonucuna varmıştır. [24] [25] Cildi derinlemesine temizlemeye ve enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olur.  

Antienflamatuar özelliği sayesinde ölmez çiçek, eklem iltihabı ve ağrıya sebep olan artirit gibi hastalıkların tedavisini destekler. [26] Çeşitli kanser ve otoimmün hastalıklarının tedavisinde kullanılabileceği öngörülmektedir. [27]

Güçlü antiviral özelliğe sahip ölmez çiçek, cinsel yolla bulaşan viral hastalıkların tedavisinde umut vaat ediyor. Yapılan klinik deneyler, ölmez çiçeğin, güçlü antiviral özelliği sayesinde Candida albicans, genital uçuk ve HIV gibi cinsel yolla bulaşan viral hastalıkların tedavisinde kullanılacağını öngörüyor. [28]

  • Candida Albicans: Ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan asetofenonlar, floroglusinoller ve terpenoidler Candida albicans virüsüne karşı etkilidir. [29]
  • HSV (Herpes Simplex Virus), Oral ve Genital Uçuk: Ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan flavonoidlerin genital uçuğu (HSV’yi) engellediği görülmüştür. HSV, herpes simplex isimli virüsün neden olduğu oral ve cinsel yolla bulaşan bir viral enfeksiyon hastalığıdır. [30]
  • HIV (AİDS): HİV yani AİDS, vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan T hücrelerine saldırması sonucu kişiyi hastalıklara karşı savunmasız hale getiren bir virüstür. Ölmez çiçeğin içeriğinde bulunan “arzanol”ün T hücrelerinde HIV-1’in üremesini engellediği klinik deneyler ile kanıtlanmıştır. [31] [32] 

Ölmez çiçek, çeşitli solunum yolları hastalıklarının tedavilerini destekler. Ölmez çiçek, mukusu parçalayıcı, spazm önleyici, balgam söktürücü özelliği ile öksürük, bronşit ve sinüzit tedavisini destekler. [33] [34] Plörezi [35] olan laboratuvar fareleri üzerinde yapılan deneyler, ölmez çiçeğin akciğerde sıvı birikmesinin tedavisinde kullanılabileceğini göstermiştir. [36]

Ölmez çiçek, hassas ve kolay tahriş olan ciltler için güvenle kullanılabilecek bir üründür. 

Kozmetik sektöründe parfüm veya krem yapımında hassas ve kolay tahriş olan ciltleri korumak amaçlı ve alerji önleyici olarak kullanılmaktadır. [37]


[1]htps://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Helichrysum+italicum 

[2]Perrini, R., Morone-Fortunato, I., Lorusso, E., Avato, P., 2009. “Glands, essential oils and in vitro establishment of Helichrysum italicum (Roth) G. Don ssp. microphyllum (Willd.)” Nyman. Industrial Crops and Products 29, 395-403.

[3]Scarborough, J., 1978. “Theophrastus on Herbals and Herbal Remedies.” Journal of the History of Biology 11, 353-385.

[4]Viegas, D. A., de Oliveira, A. P., Salgueiro, L., de Oliveira, J. M., de Oliveira, R. P., “Helichrysum italicum: From traditional use to scientific data”, Journal of Ethnopharmacology, http://dx.doi.org/10.1016/j.jep.2013.11.005 

[5]Ličina, A. and Kralj, V.R., 2016. Mediterranean Gold—Helichrysum italicum. Corsican Helichrysum, pp. 5-12.”

[6]Appendino, G., Minassi, A., Pollastro, F., Taglialatela-Scafati, O., Ballero, M., Maxia, A. and Sanna, C., 2015. “Helichrysum italicum: the sleeping giant of Mediterranean herbal medicine”. Herbalgram 105: pp.37-47.

[7]Battaglia S. 2003. The Complete Guide to Aromatherapy, 2nd ed. Brisbane: The International Centre of Holistic Aromatherapy. pp: 198–200.

[8]Gattefossé R M. 1993. Gattefossé Aromatherapy. UK: The C.W. Daniel Company. p. 25.

[9]Battaglia S., a.g.e.

[10]Price S and Price L. 2012. Aromatherapy for Health Professionals, 4th ed. London: Churchill Livingstone. P: 212.

[11]Guba R. 1997. “Aromatic Extracts as Wound Healing Agents (Part 1)”. Aromatherapy Today 3, p21–25.

[12]Battaglia S., a.g.e.

[13]Chen, W.-C.; Liou, S.-S.; Tzeng, T.-F.; Lee, S.-L.; Liu, I.-M. “Effect of Topical Application of Chlorogenic Acid on Excision Wound Healing in Rats.” Planta Med. 2013, 79, 616–621.

[14]Schnaubelt K. 1999. Medical Aromatherapy. USA: Frog Ltd. p. 240.

 [15]Kothavade PS, Nagmoti DM, Bulani VD, Juvekar AR. “Arzanol, a potent mPGES-1 inhibitor: novel anti-inflammatory agent.” ScientificWorldJournal. 2013 Oct 1;2013:986429. doi: 10.1155/2013/986429. PMID: 24198734; PMCID: PMC3807707.

[16]Sala A, Recio M, Giner RM, Máñez S, Tournier H, Schinella G, et al. “Anti-inflammatory and antioxidant properties of Helichrysum italicum.” J Pharm Pharmacol 2002;54:365–71. 

[17]Viegas, D.A.; Palmeira-De-Oliveira, A.; Salgueiro, L.; Martinez-De-Oliveira, J.; Palmeira-De-Oliveira, R. “Helichrysum italicum: From traditional use to scientific data.” J. Ethnopharmacol. 2013, 151, 54–65.

[18]Nostro, A.; Bisignano, G.; Cannatelli, M.A.; Crisafi, G.; Germanò, M.P.; Alonzo, V. “Effects of Helichrysum italicum extract on growth and enzymatic activity of Staphylococcus aureus.” Int. J. Antimicrob. Agents 2001, 17, 517–520.

[19]Schinella, G.; Tournier, H.; Prieto, J.; De Buschiazzo, P.; Ríos, J. “Antioxidant activity of anti-inflammatory plant extracts”. Life Sci. 2002, 70, 1023–1033.

[20]Rosa A, Deiana M, Atzeri A, Corona G, Incani A, Melis MP, et al. “Evaluation of the antioxidant and cytotoxic activity of arzanol, a prenylated alpha- pyrone-phloroglucinol etherodimer from Helichrysum italicum subsp. microphyllum”. Chem Biol Interact 2007;165:117–26.

[21]Bauer J, Koeberle A, Dehm F, Pollastro F, Appendino G, Northoff H, et al.” Arzanol, a prenylated heterodimeric phloroglucinyl pyrone, inhibits eicosanoid biosynthesis and exhibits anti-inflammatory efficacy in vivo”. Biochem Pharmacol 2011;81:259–68.

[22]Tadić, V.M.; Žugić, A.; Martinović, M.; Stanković, M.; Maksimović, S.; Frank, A.; Nešić, I. “Enhanced Skin Performance of Emulgel vs. Cream as Systems for Topical Delivery of Herbal Actives (Immortelle Extract and Hemp Oil)”. Pharmaceutics 2021, 13, 1919. https://doi.org/10.3390/pharmaceutics13111919

[23]Appendino G, Taglialatela-Scafati O, Minassi A, Pollastro F, Ballero M, Maxia A, Sanna C. 2015. “Helichrysum italicum: The Sleeping Giant of Mediterranean Herbal Medicine”. HerbalGram 105, pp:34–45.

[24]Nostro, A.; Bisignano, G.; Cannatelli, M.A.; Crisafi, G.; Germano, M.P.; Alonzo, V. 2001. “Effects of Helichrysum italicum extract on growth and enzymatic activity of Staphylococcus aureus”. Int. J. Antimicrob. Agents 17, 517–520. 

[25]Viegas, D.A. et. al., a.g.m.

[26]Djihane B, Mihoub ZM. 2016.“Evaluation of in vitro anti-inflammatory activity of Helichrysum italicum (Roth) G. Don essential oil”. Der Pharm. Lett. 8:41-4.

[27]Kothavade PS, Nagmoti DM, Bulani VD, Juvekar AR.” 2013. Arzanol, a potent mPGES-1 inhibitor: novel anti-inflammatory agent.” ScientificWorldJournal. 2013:986429. doi: 10.1155/2013/986429. PMID: 24198734; PMCID: PMC3807707.

[28]A.g.m.

[29]Viegas, D.A. et. al., a.g.m.

[30]A.g.m.,

[31]Appendino, Giovanni et al. 2007. “Arzanol, an anti-inflammatory and anti-HIV-1 phloroglucinol alpha-Pyrone from Helichrysum italicum ssp. microphyllum.” Journal of natural products vol. 70, 4: pp. 608-12.

[32]Bauer J, Koeberle A, Dehm F, Pollastro F, Appendino G, Northoff H, et al. 2011. “Arzanol, a prenylated heterodimeric phloroglucinyl pyrone, inhibits eicosanoid biosynthesis and exhibits anti-inflammatory efficacy in vivo.” Biochem Pharmacol 81: pp.259–68.

[33]Battaglia S., a.g.e.

[34]Lawless J. 2002. The Encyclopedia of Essential Oils. London: Thorsons. p. 107.

[35]Plörezi, akciğerlerin dış yüzünü ve göğüs duvarının ise iç yüzünü saran ve plevra adı verilen iki zar arasında aşırı sıvı birikimiyle ortaya çıkan bir hastalık. 

[36]Bauer, J. et. al., a.g.m.

[37]Tadić, V.M.; Žugić, A.; Martinović, M.; Stanković, M.; Maksimović, S.; Frank, A.; Nešić, I. 2011. “Enhanced Skin Performance of Emulgel vs. Cream as Systems for Topical Delivery of Herbal Actives (Immortelle Extract and Hemp Oil)”. Pharmaceutics 13: p.1919.